Duyusal Aktiviteler ve Hareket Çocukların Dil Gelişimini Destekler mi?

Çocukların konuşma gelişimine, motor öğrenme, motor planlama, duyusal işlemleme ve duyusal bütünleme gibi pek çok karmaşık süreç katkıda bulunur. Tek bir hecenin üretimi, 8-10 vücut parçasının ve 70 kasın koordineli çalışmasını gerektirir.

Konuşma, çok farklı kas ve vücut parçalarının katılımını içeren karmaşık bir motor süreç olduğundan, tüm vücudu desteklemek önemlidir. Yetersiz gövde kontrolü, omuzlarda dengesizlik ,baş, boyun ve çenede zayıflık gibi etkenlerin tümü konuşma üretimini olumsuz yönde etkileyebilir.

Konuşmanın bir hareket zinciri olduğunu kabul etmek, sağlam bir duyusal işlemleme sisteminin önemini de anlamak demektir çünkü iyi hareket edebilme becerisi beyine duyusal sistemlerden geribildirim vermeyi gerektirir.

Duyusal sistemin herhangi bir kısmı doğru çalışmadığında, hareket ve fonksiyon bozukluklarını görebiliriz. Geleneksel konuşma terapisinde, görsel ve işitsel sistemler çoğunlukla girdi ile desteklenir. Geleneksel konuşma terapisi seanslarında göz ardı edilen bazı önemli sistemler vardır. Bu sistemler, konuşmanın hareket sisteminin koordinasyonuna büyük katkılarda bulunurlar.

Bu sistemler;

Dokunsal Uyarı

 

Bu sistem, görsel işlemleme, motor planlama, beden farkındalığı, bilişsel öğrenme, duygusal güvenlik ve sosyal beceriler konusunda bilgi sağlamaktadır (Kranowitz, 1998). “Dokunma hissi, çevremizde günlük faaliyetlerimizi gerçekleştirmemiz açısından kritik öneme sahiptir” (Ayres, 1986). Devamlı dokunsal uyarılma tüm bireyler için gereklidir; Bizi organize ,fonksiyonel, çalışır ve uyanık tutma kabiliyetine sahiptir (Kranowitz, 1998).

Dokunma sistemi gelişmemiş çocuklar dokunmaya aşırı tepki gösterebilir ve sıklıkla “dokunmaya karşı tepkili” olarak tanımlanırlar. Yeterli dokunsal bilgiye sahip olmayan çocuklar ise “duyusal arayış” olarak adlandırılır. Her iki durumda da, bilgiler iyi bir şekilde işlenmez ve bu çocukalrın konuşma üretimi için motor planlama becerisi etkilenir.

Proprioseptif Sistem

Proprioseptif sistem, kişinin kendi vücut pozisyonunun diğer vücut parçalarına ve çevreye göre bilinçaltındaki farkındalığıdır.(Yacks ve diğerleri, 1998). Bu sistem, bireyin dokunmaya ve harekete uyum sağlamasına yardımcı olan bilgiler sağlar (Kranowitz, 1998). Çocuklar hareket ederken, kaslar ve eklemler boyunca bulunan duyusal reseptörler bir vücut kısmının diğerine göre konumu hakkında beyne bilgi aktarır ve bu bilgi konuşma üretimi için hareketlerin planlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Hareketleri az olan çocuklar, ileri düzey hareket gelişimi için yeterli girdiyi alamazlar.


 

Vestibüler Sistem

Beyindeki vestibüler sistem, hareket halindeyken dik durmamızı, dengemizi korumamızı, hareket etmemizi ve çevreyle ilgili görsel bilgileri işleyebilmemizi sağlar. Vestibüler sistem, vestibüler organlardan gelen bilgileri iç kulak, gözler, boyun ve omuz kasları, elin parmak uçları, avuç içi kısımları, ayak tabanlarındaki işlemciler, kalça, bacak eklemleri, çene kasları ve yüz kasları ile birleştiren karmaşık bir duyu sistemidir. Vestibüler ve dil problemleri olan bir çocuk, her iki işlev bozukluğunu desteklemeye yönelik hazırlanmış bir terapi programından büyük yarar görür. Dil ve konuşma terapistleri, tedavi sırasında çocuğu sadece salıncakta oturtmanın bile kayda değer sonuçlar verebileceğini bildirmektedir. Vestibüler sistem, anlaşılabilir bir konuşma için kullandığımız boğaz, dil, dudaklar ve çenedeki ince kasların motor kontrolünü ve motor planlama yapmamızı sağlar ve aynı zamanda etkili işitsel işlemleme için çok önemlidir. Vestibüler disfonksiyona sahip olan çocuk sıklıkla dil ile ilgili sorunlara sahip olur.Vestibüler, işitsel ve görsel sistemler, hareketi, ses ve ışık duygularını işlerken birlikte çalışırlar. Bu duyumlar/algılar birbirine sıkı sıkıya bağlıdır, çünkü hepsi kulağın reseptörleri tarafından işlenmeye ve/veya etkilenmeye başlamıştır. Görme de ayrıca vestibüler sistemin önemli bir bileşenidir. Görsel nöronların yaklaşık yüzde yirmisi vestibüler uyarıya tepki verir (örn., Bükme, baş sallama veya sallanma). İşitme sistemi aynı zamanda vestibüler işlevlerle de ilgilenmektedir. İşitsel bilgileri bozan herhangi bir şey vestibüler işlevleri de etkileyebilir.

 

Tüm duyusal sistemlerin birlikte ve iyi çalışması gerekir. Duyusal sistemlerden herhangi birindeki işlev bozukluğu, sistemin çalışmasında ve iletişimde bozukluklara neden olabilir. Bütün sistemler, düşünmek, hareket etmek, yorumlamak ve etrafımızdaki dünyayı anlamak için birlikte etkileşime girer. Buna girdi sistemleri ile duyusal bütünleme arasındaki iletişimi dengeleme ve geliştirme süreci diyoruz.

Eğer duyusal sistemleri iyi organize edebiliyorsak motor planlamadaki eksiklikleri daha iyi çözebiliriz. Buna ek olarak, duyusal sistemler uygun şekilde çalıştığında, çevremizden bilgileri daha iyi alabilir ve öğrenebiliriz.

Bu sebeplerden dolayı, dil ve konuşma terapisi seanslarına gerektiğinde hareket ve duyusal faaliyetleri dahil etmek terapinin etkililiğini artırmaktadır.

Hipoterapinin mükemmel bir motor ve duyusal aktivite olduğu ve dil ve konuşma terapisinin yanında duyu bütünleme terapilerini de desteklediği bilinmektedir.

Ayrıca, görsel, işitsel, propriyoseptif, dokunsal ve vestibüler sistemlere bilgi sağlamak için prompt terapisi ve hipoterapi gibi özel terapi teknikleri kullanan Amerikalı konuşma terapistinin orjinal yazısı için TIK.

Kaynak: http://speechinmotion.com/blog/2012/10/22/long-island-speech-therapist-incorporates-movement-and-sensory-activities-into-speech-therapy-sessions/

13 Comments
  1. Sitenizi çekiliş aracılığı ile gördüm ve favorilerime ekledim. Bu tür sitelere ve değerli paylaşımlara çok ihtiyacımız var. Çok çok teşekkür ederiz paylaşımların devamını dört gözle bekliyoruz.

  2. Kesinlikle etkiler özellikle çocuklar için en önemli zaman aralığında ufacık bir duygusal aktivite bile onlar için büyük bir değişim demek

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Related post

Ticari Hayat Gazetesi Röportajımız

  Ticari Hayat gazetesinde TÜSİAV Başkanı Sn Veli Sarıtoprak'ın benimle gerçekleştirdiği röportajımı yayınlıyorum. Çok keyifli bir röportajdı. Veli Sarıtoprak'a[...]

Başarılı Bir Konuşma Terapisi Nasıldır? İyi Bir Konuşma Terapisti mi İyi Bir Konuşma Terapisi mi?

Konuşma terapisinin başarısı terapist için ayrı, aile için ayrı, çocuk için ayrı anlam taşımaktadır. İyi ve başarılı bir konuşma terapisi aslında iyi ve doğru hedefler seçilerek[...]

SELEKTİF MUTİZM

Selektif mutizm diğer adıyla seçici konuşmama ya da seçici suskunluk çok nadir görülen durumdur. Çok sık karşılamasak da “Birden bire konuşmayı bırakmış , sadece evde[...]