Aşağıda belirtilen tüm beceriler aslında hem sosyal-duygusal beceriler hem de pragmatik dil becerileri alanına girmektedir. Konuşup, dili kullanan çocuklarda daha ileri dil becerileri olan bu 10 temel sosyal beceriye çalışmak doğru iletişim becerilerinin kazanımını da sağlar. Dil ve konuşma terapisinde bu becerileri de göardı etmemek gerekir.
- Kendini tanıtmak: Yabancı birisiyle tanışması gerektiği durumlarda kendini güvenli bir şekilde kendini tanıtmak yaşamımız boyunca kullandığımız bir beceridir. Çocuklar bu beceriyi ilk önce anne babasını ve çevresini gözleyerek edinir.
- Yardım istemek: Bazen hayatımızda herşey istediğimiz gibi gitmeyebilir. Bu yüzden çocuklarımıza problem durumlarında başkalarından nasıl yardım isteyeceğimizi küçük yaşlarda öğretmeliyiz.
- Yönergeleri izlemek: Kendisine verilen yönergeleri/talimatları izlemek ve tamamlamak temel ve en önemli sosyal becerilerden biridir. Karşı tarafı dinleme, nesneleri, eylemleri zihninde organize ederek planlama ve planını yerine getirerek işi tamamlama bir davranışlar zinciridir. En sonunda tüm yönergeleri doğru şekilde yerine getirip getirmediğini kontol etme becerisi de önemli bir basamaktır.
- Görevlerini yerine getirmek: Bir çocuğun ödevlerini zamanında tamamlaması ya da bir yetişkinin verilen bir işi zamanında bitirmesi sosyal hayatın önemli becerilerinden biridir ve çocuklukta edinilmesi kişinin hayatını kolaylaştıran minik bir detaydır.
- Anlaşmazlık durumlarında uygun tepkiler vermek: Anlaşmazlık, karşıt fikir durumları günlük hayatımızın bir parçasıdır ve herkes özellikle de çocuklar kendi fikirlerini söylemeye hakkı olduğunu düşünür. Bu yüzden anlaşmazlık durumlarında fikirlerini doğru biçimde ifade etme ve uzlaşma becerileri çocuklara öğretilmeli hatta pratik yapmaları için fırsat verilmedilir.
- “Hayır”ı cevap olarak kabul etmek: Çocuklar anne babalarını olduğu gibi öğretmenlerini ve diğer büyüklerini de otorite olarak kabul etmelidir. Bunun için gerektiği durumlarda onlara “hayır” demeyi öğretmemiz çok önemli olduğu gibi yetişkinlerin onlar için olumsuz sonuçlar yaratabilecek durumlarda verdikleri “hayır” cevabını da kabul etmeleri gerekli bir beceridir. Yetişkin olarak bilmemiz gereken ise verdiğimiz “hayır” cevabının temelini zihinlerinde anlamlandırmaları için gerekli açıklamayı yapmamızdır.
- Memnuniyetini göstermek: Memnuniyetimizi göstermek bizlerin daha fazla ve daha sık yapması gereken birşeydir. Aslında çok basittir ve yaptığımızda bunu gösterdiğimiz kişi üzerinde uzun süren olumlu etkiye sahiptir. Teşekkür etmek, sarılmak veya bir hediye vermek gibi ufak ve tatlı becerileri öğretmek çocuklarımıza verdiğimiz en güzel hediyelerdendir.
- Özürdilemek: Herkes zaman zaman hatalar yapar ve başkalarını kırabilir. Hata yaptığımız durumlarda özür dileyerek telafi etmek çocuğumuzun arkadaşlarıyla ve daha ileriki yaşamında sosyal hayatında sağlıklı ilişkiler geliştirmesi açısından önemlidir.
- Duygularını kontol etmek: Çocukluk, işlerin kendi istediği gibi yürümediği zamanlarda stres ve hayalkırıklıkları ile doludur. Duygularını kontrol etmeyi öğrenmek, kızgın ve üzgün hissettikleri zamanlarda çocuklara bu duyguları ile başatmelerinde yardımcı olacak bir sosyal beceridir.
- Davranışlarının sonuçlarını kabul etmek: Bir çocuk yanlış birşey yaptığında bir ayrıcalık kaybı/ bir süre istediği birşeyi yapma hakkının elinden alınması gibi olumsuz sonuçlarla/yaptırımlarla karşılacaktır. Çocuğumuzun bu sonuçları kabul etmesi önemlidir.
Kaynak: https://www.boystown.org/
Sermin Kumdakcı
Odyoloji ve Konuşma, Ses Bozuklukları Uzmanı
Ankara
Bir cevap yazın